Ticaretin küreselleştiği günümüzde birçok firma diğer firmalarla ticari ilişkilere girmekte ve uluslararası düzeyde ticaret yapmaktadır. Bunun için çeşitli ülkelerden teklifler alınmakta ve kalite, fiyat ve termin gibi unsurlar göz önüne alınarak en iyi teklifi veren firmayla çalışılmaktadır. Ticaretin doğası gereği ya önce anlaşılan paranın tamamı veya bir kısmı gönderilmekte ya da mal gönderilmektedir. Dolayısıyla öncelikle taraflardan biri karşıdaki şirketin güvenilir olduğuna inançla bir eylemde bulunmaktadır. Fakat, iş yapılacak şirketin beyanına hemen inanmak yerine ön araştırma yapmak ileride karşılaşılabilecek sorunları önceden engelleyebilir. İşte bu noktada ticarete başlamadan önce şirket hakkında bilgi toplama ve şirket unvan sorgulama faydalı olacaktır. Bu yazımızda öncelikle şirket nasıl kurulur ve firma unvanı nedir konuları kısaca açıklanacak ve ardından şirket unvan sorgulama nasıl yapılır sorusuna yanıt verilecektir.
Şirket Nasıl Kurulur
Şirket kurmak için ilk adım firma unvanının belirlenmesidir. Firma unvanı belirlenmeden önce şirket unvan sorgulama yapılmalı ve seçilmek istenen unvan müsaitse rezerve edilmelidir. Şirket unvanı rezerve edildikten sonra şirketin esas sözleşmesi hazırlanmalı, şirket için vergi kimlik numarası alınmalı ve randevu saatinde gerekli belgelerlerle ticaret sicil müdürlüğüne gidilmelidir. Ticaret sicil müdürlüğünde gerekli ödemeler yapıldıktan sonra belgelerin hukuka uygunluğu kontrol edilir ve her şey yolundaysa şirket kuruluşu hususunun ticaret sicili gazetesinde yayımlanmasına karar verilir. Dolayısıyla şirketler ticaret siciline kayıtla kurulur.
Şirket Unvanı Nedir
Şirket unvanı, şirketin yasal adıdır. Şirketin her tür resmi iş ve ilişkisinde şirket unvanı kullanılır ve yetkililerin şirket unvanı altına attığı imzalar şirketi bağlar. Şirket unvanının seçiminde mutlak bir serbesti yoktur. Dolayısıyla şirket unvanı yalnızca yönetmelikte belirlenen şekilde belirlenebilir. Anonim ve limited şirketlerin ticaret unvanında işletme konularından en az birinin yer alması zorunludur. Ticaret Unvanları Hakkında Tebliğ’e göre işletme konusunu gösteren ibarelerde kısaltma yapılamaz. Ticaret sicilinden silinen bir ticaret unvanı, unvanın silinmesine ilişkin ilanın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlandığı tarihten itibaren beş yıl geçmedikçe başka bir tacir adına yeniden tescil edilemez.
Şirket Unvan Sorgulama Nasıl Yapılır
Şirket unvan sorgulama, şirket hakkında bilgi edinmenin ilk yoludur. Çeşitli web siteleri üzerinden şirket unvanı sorgulatılarak şirket kurucuları, şirketin ortakları, yöneticileri, şirketin adresi, vergi kimlik numarası gibi bilgiler edinilebilir. Dolayısıyla ticari ilişki kurmadan önce karşı şirket hakkında bilgi edinmek sağlam bir ticari ilişkinin kurulma olasılığına yönelik bir fikir verebilir. Özellikle yabancı firmalar bakımından Türkiye’de iş yapacakları şirketlerin ortaklık yapısının, adresinin, uzmanlık alanının, vergi kimlik numarasının ve beyan edilen kurumlar vergisi matrahının bilinmesi önemli bir istihbari bilgi sağlayacaktır. Şirket unvan sorgulama sonucunda, kendisini şirket yetkilisi olarak tanıtan kişinin gerçekten o şirkette yetkili olup olmadığı, şirketin adresinin ve vergi numarasının doğru beyan edilip edilmediği öğrenilir. Daha derinlemesine bir araştırma için şirketin vergi kimlik numarası kullanarak şirket hakkında açılmış dava ve takipler adliyelerden sorgulanabilir ya da şirketin vergi levhası görülebilir. Dolayısıyla şirket bilgisi sorgulamak bir işe kalkışmadan önce yapılması gereken önemli bir hamledir.
Şirket bilgisi sorgulamanın çeşitli yöntemleri vardır. Bunlardan ilki, Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) üzerinden şirket unvan sorgulaması yapılmasıdır. MERSİS, Ticaret Bakanlığına bağlı bir sistem olup üyelik sonrası ücretsiz olarak kullanılabilir. MERSİS üzerinden firma bilgisi sorgulama için şirketin unvanı, vergi nosu, ticaret sicili numarası veya MERSİS numarası kullanılabilir. Şirket bilgisi sorgulama ekranında şirket yetkilileri, şirketin bağlı bulunduğu vergi dairesi ve vergi numarası, adresi, şirketin aktif olup olmadığı ve iflas/konkordato bilgisi gibi hususlar yer alır.
Şirket unvan sorgulama için başvurulabilecek bir diğer yöntem, şirketin bağlı bulunduğu ticaret odası üzerinden sorgulama yapmaktır. Örneğin İstanbul’da yerleşik bir şirket için İstanbul Ticaret Odasından sorgulama yapılabilir. Bunun için İTO’nun web sitesine gidilerek bilgi bankası üzerinden şirket bilgisi sorgulanabilir. MERSİS’ten farklı olarak ticaret odasında, şirketin ticaret sicili gazetesinde yayımladığı ilanların başlıklar görülebilir. Oldukça yoğun biçimde ticaret siciline bildirim yapan şirketlerin yayımladığı ilanlar incelenmek isteniyorsa öncelikle ticaret odası üzerinden şirket bilgisi sorgulama yapılarak ilgili gazetenin tarihini ve sayısını bulmak faydalı olabilir. Ticaret odasında ayrıca şirketin faaliyet kodu ve alanı ile kuruluş tarihi de yer almaktadır.
Şirket unvan sorgulama için kullanılabilecek bir diğer yol Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi üzerinden ilan sorgulamadır. Sicil gazetesinde şirketin bağlı bulunduğu ticaret odası ile şirket unvanı ya da ticaret sicili numarası üzerinden araştırma yapılabilir. Gazetede şirketin esas sözleşmesi, adresi, kurucu ve yönetici bilgileri, hissedar bilgileri ve ilan edilen diğer hususlar görülebilir. Ticaret sicili gazetesine bakmak bir şirket hakkında bilgi edinmenin en kapsamlı yoludur. Fakat bunun için öncelikle şirketin bağlı bulunduğu ticaret odası ve unvanı öğrenilmelidir. Benzer isimlerde birçok şirket olabileceğinden şirket unvanının tam olarak sorgulanması tutarlığı artıracaktır.
Şirket bilgisi sorgulamanın bir diğer yöntemi e-devlet üzerinden sorgulama yapmaktır. E-devlet üzerinden bir şirketin vergi kimlik numarası girilerek vergi levhası sorgulanabilir. Vergi levhası sorgulamak, şirketin geçmiş dönemlerde ödediği kurumlar gelir vergisini göstereceğinden, şirket bilgisi sorgulamak isteyen firmalar bakımından yol gösterici olacaktır.
Avukatlara Özgülenen Sorgulama Yöntemleri
Yukarıda belirtilen hususlar herkesin kullanımına açıkken bazı sorgulamalar yalnızca avukatlar tarafından yapılabilmektedir. Bunlar şirket veya ortakları hakkında açılan dava veya icra takibi sorgulamaları ile şirket üzerine kayıtlı gayrimenkul sorgusu yapılmasıdır.
Avukatların Avukatlık Kanunu’ndan kaynaklanan geniş yetkileri vardır. Öyle ki her kamu kurumu avukatların yasal taleplerini yerine getirmek zorundadır. Çünkü avukat, hukukun kurucu unsuru olup hak savunucusu konumundadır. Bu sebeple, avukatlar, dosyada kısıtlılık kararı yoksa, istedikleri dava veya icra takip dosyalarını inceleyebilmekte ve kişiler veya kurumlar adına sorgulama yapabilmektedir. Şirket hakkında dava veya takip sorgulaması için ilgili adliyeler ziyaret edilmeli ve dosya numarası öğrenilmelidir. Dosya numarası öğrenildikten sonra ilgili mahkeme ziyaret edilerek dosya incelenebilir.
Bir şirketin herhangi bir gayrimenkulünün olup olmadığını sorgulamak için gayrimenkulün bulunma olasılığının bulunduğu tapu müdürlüğünün ziyaret edilmesi gerekmektedir. Alternatif olarak avukatların Tapu ve Kadastro Paylaşım Sistemi üzerinden müvekkillerini ilgilendiren sorgulamalar yapmaları ve bir şirketin üzerine kayıtlı gayrimenkulleri öğrenmeleri mümkündür. Bunun dışında eğer sorgu yapılmak istenen şirkete dair kesinleşmiş bir icra takibi bulunuyorsa alacaklı avukatı UYAP üzerinden de sorgulama yapabilmektedir.
İlginizi çekebilir: Türkiye’de alacak tahsili
Sıkça Sorulan Sorular
Konu hakkındaki sorularınız ve hukuki yardım için info@paldimoglu.av.tr üzerinden iletişime geçebilirsiniz.